Auro 3D.
Tak więc, zebrałem najistotniejsze, moim zdaniem informacje, z całego wątku o Auro w jednym miejscu, dla wygody zainteresowanych. Oczywiście, nie obyło się bez niezbędnych poprawek. Możemy to też nazwać grubą kreską.
Obok znanych już kodeków Kina Domowego tzn. Dolby (Atmos) oraz DTS (X), Auro 3D jest nowym kodekiem na rynku konsumenckim, a przez to najmniej znanym. Powodem jest również to, że wspierany jest on przez dwóch producentów urządzeń (amplitunery). Poza tym, aktualizacja tym kodekiem jest niestety płatna. W tym momencie to koszt 149 Euro.
Każdy z wymienionych kodeków charakteryzuje się własnym układem konfiguracyjnym głośników/kolumn głośnikowych. Z tego też powodu, nie są one ze sobą „kompatybilne”. Na chwilę obecną z Auro mogą korzystać jedynie użytkownicy amplitunerów marki Denon oraz Marantz. I na tych urządzeniach będziemy się opierać. W moim przypadku jest to Marantz SR7010, w konfiguracji Auro 10.1.
Cechą charakterystyczną Auro jest układ trzech poziomów głośników.
Dolna warstwa to surround. To klasyczne i wszystkim znane układy konfiguracyjne (5.1/7.1), stosowane w konfiguracjach pozostałych kodeków, a umiejscawiane na wysokości naszych uszu. Druga warstwa, to głośniki wysokości/górne, które instaluje się pod sufitem, w osi pionowej nad głośnikami z dolnej warstwy. Trzecią warstwę, stanowi głośnik Top, który umiejscawiamy dokładnie nad naszą głową. Minimalnym wymaganiem, co do konfiguracji/ilości głośników aby Auro 3D zadziałało, jest układ 5.1 jako surround, oraz co najmniej dwa Głośniki Wysokości - druga warstwa. Lecz pod warunkiem, że będą to dwa Głośniki Górne Przednie.
Wymienione kodeki cechują też podobieństwa. Najbliższe sobie są układy konfiguracyjne Auro 3D i DTS:X. Lecz ten ostatni, bez głośników sufitowych.
Auro, podobnie jak Atmos, również używa Głośnika Sufitowego. Lecz w przypadku Atmosa, jest to od 2 do 4 takich głośników. Natomiast Auro, wykorzystuje tylko jeden taki głośnik (Top), zwanym potocznie „Głosem Boga”- VoG. Można więc pokusić się o stwierdzenie, że układ konfiguracyjny głośników Auro stanowi wypadkową układów głośnikowych pozostałych formatów (Atmos i X).
Auro 3D, występuje w dwóch odmianach. Pierwsza, ustanowiona dla odbiorców konsumenckich, czyli na nasze potrzeby, charakteryzuje się dwoma wariantami konfiguracyjnymi głośników - układem 9.1, bez głośnika VoG oraz 10.1, już z tym głośnikiem.
Druga odmiana, została przewidziana dla kin. I tutaj również mamy dwa warianty. Tym razem są to konfiguracje 11.1 i 13.1. Na chwilę obecną, nie są one obsługiwane przez amplitunery. Jak przedstawiają się poszczególne konfiguracje i jakie głośniki/kolumny zawierają, przedstawia poniższa tabela. Brak w niej układu 10.1.
Jak widać, konfiguracja 11.1 występuje w dwóch wariantach. Szkoda, że jednak nie przewidziano takiej konfiguracji na nasze domowe warunki. Oba te warianty uzależnione są od tego, jaki układ konfiguracyjny głośników zastosowano w dolnej warstwie (surround). Czy jest to układ 5.1, czy też 7.1? Bo od tego zależą zastosowane pozostałe głośniki jak i ich pozycje. W obecnych uwarunkowaniach i naszych urządzeniach (amplitunery), podstawą będzie zawsze układ 5.1.
Ciekawym rozwiązaniem jest sposób zasilania głośnika Top. Sygnał do niego, doprowadzany jest z drugiego wyjścia Pre-Out, drugiego subwoofera, poprzez odpowiednie ustawienia konfiguracyjne głośników w amplitunerze. Inaczej również rozwiązano możliwości upmixu, w poszczególnych kodekach. W Atmosie jest to Dolby Surround, w DTSie:X - Neural:X, zaś Auro jest jedno. Lecz, wbrew pozorom, w stosunku do poprzedników, mamy tutaj pewne możliwości ingerencji. W Menu, w zakładce Audio - Parametr Surround, są dwie opcje dla Auro: Auro-Matic 3D Ustaw. oraz Auro-Matic 3D Siła. Lecz funkcje te, są dostępne jedynie w przypadku odtwarzania treści, które chcemy upmixować. Z chwilą odtwarzania natywnych treści Auro, opcje te nie będą widoczne.
Poniżej przedstawiam możliwości „współpracy”, między poszczególnymi formatami.
Połączenie odtwarzacza BR i ampliturena przez HDMI, jako bitstream.
Płyta w formacie
Atmos:
Stereo
Dolby True-HD
Dolby Atmos/Surround
Dolby True-HD + Neural:X – po aktualizacji
Dolby True-HD A-DSX(Height)
Auro-3D
Auro-2D Surround
Multi Ch Stereo
Virtual
Płyta w formacie
Auro:
Stereo
DTS-HD MSTR
DTS-HD + Dolby Surround – po aktualizacji.
DTS-HD + Neural:X
DTS-HD MSTR A-DSX(Height)
Auro-3D
Auro-2D Surround
Multi Ch Stereo
Virtual
Płyta w formacie
Audio CD:
Stereo
Dolby Surround
DTS Neural:X
Auro-3D
Auro-2D Surround
Multi Ch Stereo
Virtual
Płyty w formacie
DVD Audio i
SACD: (to samo dla obu)
ścieżka stereo:
Stereo
Dolby Surround
DTS Neural:X
Auro-3D
Auro-2D Surround
Multi Ch Stereo
Virtual
ścieżka multichannel:
Stereo
Multi Ch In
Multi In + Dolby Surround
Multi In + Neural:X
Multi Ch In A-DSX(Height)
Auro-3D
Auro-2D Surround
Multi Ch Stereo
Virtual
Plik
FLAC
Stereo
Dolby Surround
DTS Neural:X
Auro-3D
Auro-2D Surround
Multi Ch Stereo
Virtual
Płyta w formacie
DTS Audio (5.1):
Stereo
DTS Surround
DTS + Dolby Surround – po aktualizacji.
DTS + Neural:X
DTS Surround A-DSX(Height)
Auro-3D
Auro-2D Surround
Multi Ch Stereo
Virtual
Płyta w formacie
DTS-HD MSTR:
Stereo
DTS-HD MSTR
DTS-HD + Dolby Surround - po aktualizacji
DTS-HD + Neural:X
DTS-HD MSTR A-DSX(Height)
Auro-3D
Auro-2D Surround
Multi Ch Stereo
Virtual
Płyta w formacie
DTS Headphone:X:
bez słuchawek:
Stereo
Dolby Surround
DTS Neural:X
Auro-3D
Auro-2D Surround
Multi Ch Stereo
Virtual
ze słuchawkami:
Stereo
Virtual
Płyta w formacie
DTS:X:
Stereo
DTS:X MSTR
Multi Ch Stereo
Virtual
Jak widać, ogólnie jest sporo różnego rodzaju możliwości i kombinacji na każdym rodzaju zapisu.
Są pozycje, które dla wyróżnienia opisałem jako „po aktualizacji” (listopad 2016). Do tej pory nie było wspierania dwóch, konkurencyjnych formatów między sobą. Mam tu na myśli Dolby i DTS. Ale jak widać, i to uległo zmianie. A czy w tym zestawieniu, można dostrzec coś charakterystycznego? No właśnie. Aktualizacja miała wpływ na każdy format multichannel. Z wyjątkiem jednego. Jest nim DTS:X. Dalej jest on sam, dla siebie. Nie ma możliwości odtworzenia go przez inny kodek, jak tylko swój własny.
Na chwilę zatrzymam się na zagadnieniu możliwość odtwarzania Atmosa przez Auro i odwrotnie.
Generalnie, najprościej jest powiedzieć, że treści Auro, nie zostaną odtworzone przez kodek Atmos, ale kodek Auro, odtworzy treści Atmosa.
Powodem tego jest przełączanie konfiguracji Głośników Sufitowych (Atmos)/Górnych (Auro) w amplitunerze, w zależności od użytego w danej chwili kodeka. Z chwilą wyboru w opcji Układ, jednego z trzech układów konfiguracyjnych, to jest: Sufit przednie i sufit tylne, czyli klasyczny Atmos, Sufit przednie i tylne ścienne, lub Sufit środk. i tylne ścienne, zostaje zablokowana możliwość odtwarzania ścieżek Auro. Ma to również swoje odzwierciedlenie w menu wyboru kodeków. Opcja wyboru kodeka Auro-3D jest niewidoczna. Pozostaje jedynie Auro-2D surround co oznacza, że nie grają głośniki górne wraz z VoG.
Była również poruszana kwestia dodatkowego, Centralnego Głośnika Górnego, którego normalnie nie ma w konfiguracji głośnikowej obecnych amplitunerów. Jak wiadomo, robiłem testy takiego układu więc nie będę się znów rozwodził, bo jak dla mnie to sztuka dla sztuki i można o tym poczytać pod wskazanym linkiem.
http://www.hdtv.com.pl/forum/1301956-post506.html W każdym razie, ja sam nie używam tego głośnika, bo ten sposób nie jest dla mnie rozwiązaniem gdyż nie jest tym, czym być powinien.
Ciekawie zachowuje się system, w przypadku odtwarzania ścieżek Auro, gdzie ich liczba na nośniku/źródle jest większa, od liczby posiadanych głośników/kanałów. Wydawać by się mogło, że nie powinny zostać odtworzone. A jednak.
Odtworzenie ścieżek 11.1 na układzie 10.1 owocuje tym, że ścieżka z kanału Centralnego Górnego, odtworzona została przez oba Przednie Głośniki Górne. W przypadku materiału zarejestrowanego w formacie Auro 13.1, sygnał z kanału Prawego Tylnego Surroundu, został odtworzony przez głośnik Prawy Surroundowy. I analogicznie było z sygnałami w kolumnach głośnikowych po lewej stronie. Tak więc wszystkie ścieżki, bez względu na to ile ich będzie, zostaną jakby wmuksowane do istniejących już kanałów i odtworzone pomimo tego, że nie mamy ku temu wymaganej ilości/konfiguracji potrzebnych głośników. Z pewnością inaczej będzie, gdy będziemy dysponować odpowiednim procesorem KD.
Inną sprawą, często poruszaną, były deliberacje między instalacją drugiego subwoofera, a Głośnika Sufitowego Top. Jak wiemy, w konfiguracjach Auro, nie występują dwa woofery. Jednak niektórzy rezygnują z głośnika VoG, na rzecz dwóch kolumn niskotonowych. Przypomnę; głośnik Top zasilany jest z Pre-Outa drugiego wyjścia, drugiego subwoofera więc siłą rzeczy, nie ma już możliwości podłączenia głośnika sufitowego. Pomijam rozwiązania typu spliter itp.
Odnośnie głośnika Top, w kontekście powyższego.
Myślę, że w brew pozorom, głośnik ten jest bardzo ważny pomimo tego, że generalnie nie jest on wymagany. Jednak sami twórcy Auro zalecają jego stosowanie. Z praktyki wiem, że trudno się z tym nie zgodzić.
Na wstępie, istotna informacja. Praca głośnika sufitowego Top, uzależniona jest od odtwarzanych treści. Nawet tych natywnych. W sytuacji upmixu, będzie on pracował zawsze. Natomiast z treściami natywnymi, będzie różnie. W tym przypadku, głośnik ten będzie pracował jeżeli ścieżki Auro będą zapisane od 10.1 w górę. Jeżeli będzie to zapis od 9.1 w dół, wówczas głośnik ten nie zagra, co chyba zrozumiałe.
W konfiguracji 9.1 czyli bez głośnika sufitowego, opisując obrazowo, dźwięk odbierany był w formie pierścienia. I rzeczywiście, jak się potocznie mówi, dźwięk ten otaczał co było wyraźnie słychać, ponieważ pozycja odsłuchowa znajdowała się w centrum tego pierścienia. Wydawać by się mogło, że o to chodzi i tyle wystarczy. Jednak głośnik Top, uwidocznił niedoskonałość i braki w tym przekazie. Gdy głośnik sufitowy zaczął pracę, wewnętrzna przestrzeń tego pierścienia została wypełniona i nasycona dźwiękiem. Jednocześnie została wypełniona przestrzeń nad nami, która w brew pozorom okazała się być wolna od dźwięku. Wszystko to, przełożyło się również na spójność całego przekazu. Nie było już dźwięku wokół. Miało się wrażenie przebywania w nim a nie, że tylko nas otacza. Wcześniej, dźwięk zdawał się być przyklejony do kolumn i ekranu tv. Teraz, sprawiał wrażenie oderwanego i rozciągającego się w przestrzeni między słuchaczem, a głośnikami i tv. O tym wszystkim można było się przekonać włączając i wyłączając głośnik Top, w trakcie jego pracy. Z momentem wyłączenia go, ma się wrażenie „uciekania” dźwięku od nas na zewnątrz, właśnie na obwód obrazowego pierścienia.
Generalnie głośnik ten, znacząco wpłynął na odbiór i postrzeganie całości przekazu, dość wyraźnie go uprzestrzenniając. Mogliśmy też doświadczyć nowych dźwięków (ścieżka natywna VoG, co chyba oczywiste) i wrażeń, których nie usłyszelibyśmy bez tego głośnika. Poza tym głośnik ten, wypełnia/uzupełnia dźwiękiem przestrzeń między tylnymi głośnikami.
I tyle w temacie.
Mam nadzieję, że ująłem wszystkie, najistotniejsze zagadnienia niezbędne dla zrozumienia podstaw użytkowych Auro-3D.
Na zakończenie, słów kilka.
Wszystko, o czym pisałem, dotyczy wyłącznie zagadnień związanych z obsługą i moimi doświadczeniami, jako użytkownika systemu Auro 3D na jego referencyjnej konfiguracji, pomijając inne aspekty tematu, bez rozbijania na detale, jak np. jakość dźwięku, dostępności treści, itd. itp.
Proszę też pamiętać, że to wszystko odnosi się do obecnej sytuacji. Nie wiadomo czy, a jeśli, to jakie zmiany może przynieść przyszłość. Bo niektóre sprawy mogą stać się nieaktualne.
Patrząc teraz z perspektywy tego wszystkiego o czym pisałem to wydaje mi się, że Atmos jest prostszym tematem.
Myślę też, że ten post może być ostatnim, zamykającym i podsumowywującym temat Auro na chwilę obecną. Bo, o czym tu jeszcze można napisać?
Wszelkie testy i doświadczenia przeprowadzone zostały przede wszystkim w oparciu o płytę
AURO-3D 2014 Demonstration Disc
Jeżeli ktoś chciałby poznać więcej szczegółów na temat samego Auro 3D, to dla zainteresowanych podaję poniższe linki.
http://www.auro-3d.com/wp-content/uploads/documents/Auro-3D-Home-Theater-Setup-Guidelines_lores.pdf
Auro-3D / Auro Technologies : Three-dimensional sound
Hearing is Believing: 11.1 Auro 3D Sound On Stereo Headphones
